Ի՞նչ Ենք Զիջել Ադրբեջանին 2020-ի Նոյեմբերի 9-ից Հետո

Felix Dubois

less than a minute read

Post on May 06, 2025

4.7

Share

Աշխարհագրական կորուստներ

Նոյեմբերի 9-ի համաձայնագիրը Հայաստանին մեծ աշխարհագրական կորուստներ է պատճառել։ Մեծ մասամբ Լեռնային Ղարաբաղը և շրջակա շրջանները անցել են Ադրբեջանի վերահսկողության տակ:

• Հարավային Ղարաբաղի մեծ մասի զիջումը Ադրբեջանին: Այս զիջումը ունի ծանր գեոպոլիտիկ հետևանքներ՝ փոխելով արևելյան Հայաստանի անվտանգության իրավիճակը և սպառնալով Հայաստանի տարածքային ամբողջականությանը։ Քարտեզները հստակորեն ցույց են տալիս կորցրած տարածքների մեծ մասշտաբը, որտեղ հարյուրավոր հազարավոր հայեր էին ապրում։

• Լաչինի միջանցքի կարգավիճակը: Լաչինի միջանցքը, որը կապում էր Հայաստանը Ղարաբաղի հետ, այժմ վերահսկվում է Ադրբեջանի կողմից, ինչը առաջացնում է անվտանգության լուրջ խնդիրներ և սահմանափակում է Ղարաբաղի հայկական բնակչության համար ազատ անցումը։ Բնակչության վերաբնակեցումը դժվարացած է։

• Քարվաճառի, Քելբաջարի և Լաչինի շրջանների կորուստը: Այս շրջանները, իրենց բնակչությամբ, մշակութային ժառանգությամբ և տնտեսական կարևորությամբ, անցել են Ադրբեջանի վերահսկողության տակ։ Շրջանների մշակութային ժառանգության կորուստը անփոխարինելի է։

Տնտեսական կորուստներ

44-օրյա պատերազմն ու նոյեմբերի 9-ի համաձայնագիրը ծանր հարված են հասցրել Հայաստանի տնտեսությանը։

• Շրջանային տնտեսության կորուստը: Ղարաբաղի և շրջակա շրջանների կորուստը հանգեցրել է գյուղատնտեսության, արդյունաբերության և ծառայությունների ոլորտների ծանր կորուստների։

• Բնակչության արտագաղթը և դրա տնտեսական հետևանքները: Մեծ թվով մարդիկ արտագաղթել են իրենց տներից, ինչը առաջացրել է աշխատանքի կորուստ և վերականգնման շատ մեծ ծախսեր։

• Մեծ մասշտաբի գույքի կորուստը: Կորսվել են հազարավոր բնակարաններ, մշակութային հուշարձաններ և անհամար նյութական արժեքներ։

Մարդկային կորուստներ

Մարդկային կորուստները պատերազմի ամենացավալի հետևանքն են։

• Զոհվածների և վիրավորվածների թիվը: Պատերազմը հսկայական մարդկային կորուստներ է պատճառել՝ զոհվածների և վիրավորվածների մեծ թվով։ Կենդանիների կորուստը նույնպես շատ մեծ է։

• Բնակչության արտագաղթը և դրա հասարակական հետևանքները: Արտագաղթը սպառնում է ազգային ինքնությանը և համերաշխությանը։

• Ազգային մշակույթի և ժառանգության կորուստը: Պատմական հուշարձանների ոչնչացումը և հնագիտական բացարձակ վնասը անդարձելի կորուստ է մշակույթի համար։

Քաղաքական կորուստներ

Պատերազմի հետևանքները գերազանցում են միայն տարածքային և տնտեսական կորուստները։

• Ղարաբաղի հարցի կարգավորման նոր իրավիճակը: Նոր իրավիճակում Ադրբեջանը մանիպուլյացնում է իրավիճակը։

• Հայաստանի քաղաքական հեղինակության կորուստը: Պատերազմը ծանր հարված է հասցրել Հայաստանի քաղաքական հեղինակությանը։

• Միջազգային համայնքի արձագանքը: Միջազգային համայնքի արձագանքը չի եղել բավարար։

Եզրակացություն

2020-ի նոյեմբերի 9-ից հետո Հայաստանը կրել է ծանր կորուստներ՝ աշխարհագրական, տնտեսական, մարդկային և քաղաքական ոլորտներում։ Կարևոր է հասկանալ այս կորուստների ամբողջ ծավալը և գործել դրանց մեղմացման ուղղությամբ։ Այս հոդվածը միայն մեկ փոքր մասն է նշված թեմայի՝ «Ի՞նչ ենք զիջել Ադրբեջանին 2020-ի նոյեմբերի 9-ից հետո» հարցի բացահայտման։ Կոչ ենք անում շարունակել հետազոտությունները և քննարկումները «Ի՞նչ ենք զիջել Ադրբեջանին 2020-ի նոյեմբերի 9-ից հետո» հարցի շուրջ՝ ավելի լավ հասկանալու և մեղմելու պատերազմի հետևանքները։